Thoái hóa khớp gối – căn bệnh “ám ảnh” với người cao tuổi
Thoái hóa khớp gối là một trong những dạng viêm khớp phổ biến nhất ở người cao tuổi. Bệnh này tiến triển qua nhiều giai đoạn và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống hàng ngày của người bệnh, đồng thời là căn bệnh gây tàn phế cao nhất hiện nay. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu thêm về thoái hóa khớp gối và tìm hiểu về các phương pháp điều trị sớm và kịp thời.
1. Thoái hóa khớp gối là gì?
Thoái hóa khớp gối, hay còn được gọi là thoái hóa sụn khớp gối, là một vấn đề đáng lo ngại đối với người cao tuổi. Bệnh này là kết quả của sự mất cân bằng giữa quá trình tổng hợp và phá hủy của sụn và xương dưới sụn đầu gối. Nó bao gồm các biến đổi hình thái và sinh học, mất mát sụn khớp, xơ hóa xương dưới sụn, và hình thành gai xương. Đáng chú ý, thoái hóa khớp gối thường phát triển mạnh ở phụ nữ, chiếm khoảng 80% trường hợp.
Bệnh thoái hóa khớp gối gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Triệu chứng thường gặp bao gồm đau nhức, sưng, và giới hạn chức năng của khớp gối. Những triệu chứng này khiến việc thực hiện các hoạt động hàng ngày trở nên khó khăn và đôi khi gây tàn phế.
2. Nguyên nhân gây ra bệnh thoái hóa khớp gối ở người cao tuổi
Thoái hóa khớp gối là một vấn đề phổ biến và thường gặp ở người cao tuổi. Nguyên nhân gây ra bệnh này có thể được chia thành hai loại chính: thoái hóa khớp gối nguyên phát và thoái hóa khớp gối thứ phát.
2.1. Thoái hóa khớp gối nguyên phát:
Thoái hóa khớp gối nguyên phát thường xảy ra ở người cao tuổi (khoảng 60 tuổi trở lên) và chiếm gần 80% trong số những người trên 75 tuổi bị bệnh. Có một số yếu tố gây ra thoái hóa khớp gối nguyên phát, bao gồm:
- Tuổi tác: Tuổi cao là một yếu tố quan trọng góp phần vào sự phát triển của thoái hóa khớp gối. Khi tuổi tác tăng, sụn khớp gối bị mòn và mất đi tính linh hoạt và khả năng chịu tải trọng.
- Yếu tố nội tiết và sự chuyển hóa: Thay đổi nội tiết trong cơ thể, như trong giai đoạn mãn kinh hoặc khi mắc bệnh đái tháo đường, có thể tăng nguy cơ mắc thoái hóa khớp gối.
- Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người thân (như bố mẹ, anh chị em ruột) bị thoái hóa khớp gối, nguy cơ mắc bệnh này cũng cao hơn đối với những người có quan hệ huyết thống.
2.2. Thoái hóa khớp gối thứ phát:
Thoái hóa khớp gối thứ phát là nguyên nhân phổ biến gây bệnh ở mọi lứa tuổi. Các nguyên nhân gây ra thoái hóa khớp gối thứ phát bao gồm:
- Giới tính: Phụ nữ có nguy cơ mắc thoái hóa khớp gối cao hơn nam giới, đặc biệt là phụ nữ từ 55 tuổi trở lên. Điều này có thể do dây chằng trước của khớp gối yếu hơn ở phụ nữ và thói quen đi giày cao gót gây áp lực trực tiếp lên sụn khớp, làm tiến triển bệnh nhanh hơn.
- Chủng tộc: Nghiên cứu tại Hoa Kỳ cho thấy phụ nữ gốc Phi có tỷ lệ mắc thoái hóa khớp gối cao hơn so với các chủng tộc khác. Tuy nhiên, không có sự khác biệt rõ rệt về tỷ lệ mắc bệnh này ở nam giới theo chủng tộc.
- Chấn thương: Chấn thương ở khớp gối có thể làm tổn thương các cấu trúc bao quanh như dây chằng, gân, xương, gây hủy hoại sụn khớp. Nếu không được điều trị kịp thời, chấn thương có thể dẫn đến lệch trục khớp và tiến triển thoái hóa khớp.
- Cân nặng: Thừa cân tạo áp lực lớn lên khớp gối, gây mòn sụn khớp và gây biến dạng xương khớp. Việc giảm cân chỉ cần một số lượng nhỏ cũng có thể giảm nguy cơ mắc thoái hóa khớp và viêm khớp.
- Chế độ dinh dưỡng: Chế độ ăn uống không cân đối và thiếu chất cần thiết có thể làm giảm lượng chất nhờn sản xuất trong khớp, góp phần vào sự phát triển của thoái hóa khớp gối. Thiếu vitamin D cũng có thể tăng nguy cơ mắc bệnh. Sử dụng quá nhiều rượu và bia cũng có thể gây hại cho sụn khớp.
- Yếu tố bẩm sinh: Một số trường hợp thoái hóa khớp gối thứ phát có thể liên quan đến các vấn đề bẩm sinh trong cấu trúc của khớp gối, ví dụ như khớp gối quay ra ngoài hoặc quay vào trong.
- Lạm dụng corticoid: Sử dụng quá nhiều corticoid trong điều trị chống dị ứng và kháng viêm có thể gây thoái hóa khớp.
- Lao động quá sức: Lao động nặng hoặc tham gia thể thao ở mức độ cao có thể gây áp lực trực tiếp lên khớp gối và góp phần vào sự phát triển của thoái hóa khớp nhanh chóng.
3. Cách chẩn đoán bệnh thoái hóa khớp gối
Thoái hóa khớp gối: Nỗi ám ảnh của người cao tuổi, cách chẩn đoán bệnh? Hiện nay có nhiều cách giúp bác sĩ có thể chẩn đoán bệnh thoái hóa khớp gối một cách nhanh chóng và chính xác:
3.1. Chẩn đoán dựa trên triệu chứng bệnh
Bệnh thoái hóa khớp gối có thể được chẩn đoán dựa trên những triệu chứng sau:
- Đau khớp gối: Ở giai đoạn đầu của bệnh sẽ chỉ đau âm ỉ, không đau liên tục. Ở giai đoạn sau sẽ đau mạnh hơn và đau liên tục, dai dẳng.
- Các cơn đau sẽ trở nên đau đớn nghiêm trọng hơn khi thời tiết thay đổi đột ngột, đặc biệt trong điều kiện thời tiết lạnh giá.
- Triệu chứng bị cứng khớp gối vào buổi sáng, sau khi ngủ dậy người bệnh sẽ bị cứng khớp gối mà không thể cử động được các khớp bị đau, trong khoảng thời gian ngắn (dưới 30 phút).
- Cảm giác có tiếng lục khục khi cử động khớp.
- Có hiện tượng tràn dịch khớp gối.
- Đầu gối bị biến dạng do có gai xương, do thoái vị màng hoạt dịch hoặc lệch trục khớp.
3.2. Chẩn đoán thông qua phương pháp thăm dò hình ảnh
Bệnh thoái hóa khớp gối cũng có thể được chẩn đoán bằng phương pháp thăm dò hình ảnh với các phương pháp ngoại khoa như:
+ Chụp X-quang: có thể thấy được mức độ tổn thương xương và sụn cũng như sự xuất hiện của các gai xương (nếu có).
Giai đoạn 1: Nghi ngờ đã có gai xương hoặc gai xương nhỏ đang bắt đầu xuất hiện.
Giai đoạn 2: Giai đoạn này gai xương đã mọc rõ rệt
Giai đoạn 3: Xuất hiện hiện tượng hẹp khe khớp vừa
Giai đoạn 4: Tình trạng hẹp khe khớp nhiều kèm theo xơ xương dưới sụn khớp.
+ Siêu âm khớp gối: Bằng cách này có thể phát hiện tổn thương tràn dịch khớp, hẹp khe khớp, gai xương, đo được độ dày của sụn khớp.
+ Chụp cộng hưởng từ MRI: Quan sát hình ảnh khớp trong không gian 3 chiều, phát hiện rõ tổn thương sụn khớp, dây chằng, màng hoạt dịch.
+ Nội soi khớp gối: Quan sát trực tiếp và đánh giá chính xác mức độ tổn thương của thoái hóa khớp.
4. Các biến chứng nguy hiểm của bệnh thoái hóa khớp gối ở người lớn tuổi
Thoái hóa khớp gối là một vấn đề phổ biến ảnh hưởng đến người cao tuổi. Hiện nay, có nhiều phương pháp chẩn đoán bệnh thoái hóa khớp gối một cách nhanh chóng và chính xác. Dưới đây là các phương pháp chẩn đoán thông thường:
4.1. Chẩn đoán dựa trên triệu chứng bệnh:
- Đau khớp gối: Triệu chứng đau từ nhẹ nhàng ban đầu, không liên tục, sau đó trở nên mạnh hơn và liên tục ở giai đoạn tiến triển. Đau cũng có thể gia tăng khi thời tiết thay đổi đột ngột, đặc biệt trong điều kiện thời tiết lạnh.
- Cứng khớp gối: Cảm giác cứng khớp vào buổi sáng sau khi ngủ dậy, nhưng kéo dài trong thời gian ngắn (dưới 30 phút).
- Tiếng lục khục: Cảm giác có tiếng lục khục hoặc cảm giác bị "mắc kẹt" khi cử động khớp.
- Tràn dịch khớp gối: Hiện tượng dịch tụ trong khớp gối.
- Biến dạng khớp gối: Gối có thể bị biến dạng do gai xương, thoái vị màng hoạt dịch hoặc lệch trục khớp.
4.2. Chẩn đoán thông qua phương pháp hình ảnh:
- X-quang: Phương pháp này cho phép xem mức độ tổn thương xương và sụn, cũng như sự hiện diện của gai xương (nếu có). X-quang có thể phân loại giai đoạn thoái hóa khớp gối từ giai đoạn 1 đến 4 dựa trên mức độ tổn thương.
- Siêu âm khớp gối: Siêu âm có thể phát hiện tổn thương tràn dịch khớp, hẹp khe khớp, gai xương và đo độ dày của sụn khớp.
- MRI (chụp cộng hưởng từ): MRI cho phép quan sát khớp gối trong không gian 3 chiều, phát hiện rõ ràng tổn thương sụn khớp, dây chằng và màng hoạt dịch.
- Nội soi khớp gối: Phương pháp này cho phép quan sát trực tiếp và đánh giá chính xác mức độ tổn thương của thoái hóa khớp.
Những phương pháp này giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác về bệnh thoái hóa khớp gối, từ đó xác định phương pháp điều trị phù hợp cho bệnh nhân. Tuy nhiên, để có chẩn đoán chính xác và đầy đủ, việc tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa là cần thiết.
5. Các phương pháp nhằm điều trị bệnh thoái hóa khớp gối
Thoái hóa khớp gối là một vấn đề đau đớn và ám ảnh cho người cao tuổi. Hiện nay, có nhiều phương pháp điều trị bệnh thoái hóa khớp gối để giảm triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống. Dưới đây là những phương pháp điều trị phổ biến:
5.1. Điều trị nội khoa:
- Vật lý trị liệu: Sử dụng các phương pháp như siêu âm, hồng ngoại, chườm nóng, suối khoáng để giảm đau, giãn cơ và tăng cường sự linh hoạt của khớp gối.
- Thuốc: Sử dụng thuốc giảm đau và thuốc chống viêm như paracetamol, thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) để giảm triệu chứng đau và viêm trong khớp gối. Điều trị thuốc chỉ nên dùng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ để tránh tác dụng phụ.
- Tiêm corticosteroid: Tiêm trực tiếp corticosteroid vào khớp gối để giảm viêm và đau. Tuy nhiên, tiêm corticosteroid chỉ là biện pháp tạm thời và không thích hợp cho việc sử dụng lâu dài.
5.2. Điều trị ngoại khoa:
- Phẫu thuật thay khớp: Trong trường hợp thoái hóa nghiêm trọng và không đáp ứng tốt với các phương pháp điều trị khác, phẫu thuật thay khớp gối có thể được thực hiện. Quá trình này bao gồm loại bỏ các mô xương và sụn tổn thương và thay thế chúng bằng khớp nhân tạo.
5.3. Thay đổi lối sống và chăm sóc tự điều trị:
- Giảm cân: Giảm cân giúp giảm tải trọng và áp lực lên khớp gối, từ đó giảm triệu chứng đau và viêm. Quá trình giảm cân nên được thực hiện dưới sự hướng dẫn của chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ.
- Tập thể dục đều đặn: Tập các bài tập nhẹ nhàng như tập đi bộ, tập tại chỗ hoặc tập bơi để tăng cường sự linh hoạt và mạnh mẽ cho các cơ xung quanh khớp gối.
Các phương pháp điều trị trên thường được kết hợp để đạt hiệu quả tốt nhất trong điều trị thoái hóa khớp gối. Quan trọng nhất, bệnh nhân nên tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp với tình trạng cụ thể của mình.
6. Phòng tránh bệnh thoái hóa khớp gối
Thoái hóa khớp gối là một vấn đề đáng lo ngại đối với người cao tuổi, nhưng có thể được phòng ngừa bằng những biện pháp đơn giản. Dưới đây là các cách để phòng tránh bệnh thoái hóa khớp gối:
- Tập luyện thể dục thể thao đều đặn và đúng cách: Thực hiện các bài tập nhẹ nhàng và phù hợp với thể lực của bạn như đi bộ, đạp xe đạp. Tránh tập các động tác quá mạnh có thể gây áp lực lên khớp gối.
- Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học: Bổ sung canxi và khoáng chất trong chế độ ăn hàng ngày. Hạn chế tiêu thụ chất béo và các chất kích thích như rượu và thuốc lá.
- Kiểm soát cân nặng: Tránh tình trạng thừa cân và béo phì, vì nó tạo áp lực lớn lên khớp gối. Duy trì một lối sống lành mạnh và ăn uống cân đối.
- Thay đổi tư thế khi làm việc: Nếu bạn thường xuyên ngồi làm việc trong văn phòng, hãy nghỉ ngơi và thay đổi tư thế sau mỗi 20 phút để cho khớp gối được nghỉ ngơi và không bị mỏi.
- Massage thường xuyên: Massage giúp cơ bắp thư giãn và tăng cường tuần hoàn máu trong khu vực khớp gối. Điều này có thể giảm nguy cơ thoái hóa khớp gối.
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Thường xuyên đi khám sức khỏe tổng quát để phát hiện và điều trị sớm bất kỳ vấn đề nào liên quan đến khớp gối.
Để phòng tránh thoái hóa khớp gối, chúng ta cần tập thể dục đều đặn, duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, kiểm soát cân nặng, thay đổi tư thế khi làm việc, thường xuyên massage và kiểm tra sức khỏe định kỳ. Việc áp dụng những biện pháp này có thể giúp giảm nguy cơ và chậm tiến trình thoái hóa khớp gối.
7. Sử dụng băng đai bảo vệ khớp gối
Bên cạnh các phương pháp điều trị y tế, sử dụng băng đai bảo vệ khớp gối Phiten có thể giúp hỗ trợ giảm đau, cải thiện chức năng khớp và ngăn ngừa chấn thương. Băng đai Phiten được làm từ chất liệu mềm mại, thoáng khí và có thiết kế ôm sát khớp gối, giúp hỗ trợ khớp gối trong quá trình vận động.
Cơ chế hoạt động của băng đai Phiten:
Băng đai Phiten sử dụng công nghệ Aqua Metal độc quyền của Phiten, giúp cải thiện lưu thông máu, giảm đau và viêm.
Lưu ý khi sử dụng băng đai Phiten:
- Nên chọn kích cỡ băng đai phù hợp với khớp gối của bạn.
- Mang băng đai đúng cách theo hướng dẫn sử dụng.
- Không sử dụng băng đai khi bạn đang bị dị ứng với bất kỳ thành phần nào của sản phẩm.
- Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng băng đai nếu bạn đang bị các bệnh lý khác.
Kết luận:
Thoái hóa khớp gối là một căn bệnh phổ biến và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người cao tuổi. Việc sử dụng băng đai bảo vệ khớp gối Phiten có thể giúp hỗ trợ giảm đau, cải thiện chức năng khớp và ngăn ngừa chấn thương. Bên cạnh đó cần kết hợp lối sống lành mạnh và chế độ ăn uống khoa học để khớp gối khỏe mạnh.
